Margot van Bergen

Mensen met mentale klachten lopen daar vaak al een tijdje mee rond, voordat ze aan de bel trekken. Bij sommige klachten nemen we -soms onterecht- aan dat het vaker voorkomt bij mannen dan bij vrouwen. Zo wordt vaak gezegd dat vrouwen emotioneel zijn en mannen sneller agressief. Maar niet al dit soort aannames kloppen. Hoe zit dit met autisme? Vroeger dachten we dat autisme nauwelijks voorkomt bij vrouwen. Ondertussen weten we dat de aandoening bij mannen sneller aan de oppervlakte komt. Vrouwen kunnen het beter camoufleren. Autisme wordt bij vrouwen daarom vaak pas laat vastgesteld.

Intuïtief aanvoelen

Bij vrouwen spelen er vóór de diagnose autisme vaak al jarenlang psychische problemen, bijvoorbeeld angst of een depressie. De Nederlandse Vereniging voor Autisme schat dat er in Nederland zo’n 200.000 mensen autisme hebben. Daarbinnen zit een heel spectrum aan gradaties van verschillende kwetsbaarheden. Mensen met autisme vinden het vaak lastig om intuïtief sociale situaties aan te voelen. Het kan erg helpen om tijdig de juiste hulp of diagnose te krijgen. In sommige gevallen duurt het zelfs tot ver in de volwassenheid voordat er goede hulp komt.

Opluchting

Waar vrouwen veel moeite doen om sociaal mee te komen en zich aan te passen, lijken mannen met autisme dit minder sterk te doen. Autisme bij vrouwen wordt daarom vaak minder goed herkend. Als de diagnose eenmaal gesteld is, valt veel op zijn plek. Het kan een enorme opluchting zijn te weten waar de klachten vandaan komen en te weten wat je er aan kunt doen.

Bied een luisterend oor

Veel mensen blijven – onnodig- lang rondlopen met mentale klachten. Een eerste gesprek, of helpende hand kan het zetje geven om een stap naar professionele hulp nemen. Cursussen van MHFA ondersteunen mensen die een luisterend oor willen bieden. Mensen die veel in aanraking komen met diverse personen voor hun beroep, bijvoorbeeld als leraar, zorgprofessional of politieagent. Jij kunt het verschil maken als je ziet dat iemand in de knel zit. Wil je leren hoe? Bekijk dan onze cursussen.

Over drie jaar is er een digitale Nationale Hulpkaart: een kaartje dat mensen een stem geeft in lastige situaties. Dat is de ambitie van Zorgbelang Inclusief, MEE NL en MHFA NL. Samen zetten wij vanaf 1 mei de schouders onder de doorontwikkeling van de huidige hulpkaart tot een digitale Nationale Hulpkaart die breed inzetbaar is voor meerdere doelgroepen. Fokko Jan van der Ploeg gaat namens ons het projectteam leiden.

De afgelopen jaren is er in verschillende projecten hard gewerkt aan de ontwikkeling van de Hulpkaart. Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat zo’n kaart enorm van dienst kan zijn, zowel voor de hulpvrager als de hulpbieder. Zorgbelang Inclusief, MEE NL en MHFA NL zien potentieel. Ondersteund door het ministerie van VWS zijn we een samenwerkingsverband gestart om de huidige Hulpkaart door te ontwikkelen.

De toekomstdroom is een Nationale Hulpkaart die breed inzetbaar is voor meerdere doelgroepen en die laagdrempelig beschikbaar is in héél Nederland. Die Nationale Hulpkaart zorgt voor een beter wederzijds begrip tussen mensen mét en zonder beperking. De kaarthouder kan namelijk op momenten dat ie zelf even niet kan, met deze kaart duidelijk maken wat er aan de hand is en hoe hij geholpen kan worden. Omstanders krijgen daarmee op een simpele manier een handvat om te ondersteunen. Door het dragen van de Nationale Hulpkaart kan de Hulpkaart-drager met meer vertrouwen deelnemen aan de maatschappij.

Fokko Jan van der Ploeg gaat namens de drie organisaties het project leiden. Hij was 17 jaar actief binnen de maatschappelijk opvang en vervolgens 4 jaar manager bij MEE Noord. Vanuit deze laatste functie is hij bekend met een van de lokale initiatieven van de Hulpkaart in Noord Nederland. Ook daar is de meerwaarde van de hulpkaart meer dan bewezen. Hij ziet het als zijn persoonlijke uitdaging om met zijn innovatieve drive een bijdrage te kunnen leveren aan de doorontwikkeling van de Hulpkaart. 

De app MHFA is voor enige tijd buiten gebruik.

Zodra deze weer actief is wordt dit via deze site bekend gemaakt.

Op dit moment wachten ongeveer 30.000 mensen te lang op ggz-zorg. Zowel ggz-instellingen als cliënten zeggen al jaren dat de wachtlijsten te lang zijn. Ondertussen zeggen instellingen zelfs: oplossen lukt niet en er moet een debat komen over wat wel en geen ggz-zorg is om de zorg voor de meest kwetsbaren overeind te houden. Door de coronacrisis is de situatie namelijk ernstiger geworden. Er doen nu meer mensen een beroep op de ggz: wel 15% extra jeugdigen. Bij volwassenen is het door een tekort aan personeel lastig om voldoende zorg te bieden.

Meerdere problemen tegelijk

Een grote groep wacht dus erg lang op hulp. Ook zijn er velen die de stap naar hulp nog niet hebben gezet, maar toch in de knel zitten. Als er meer aandacht komt voor mentale problemen en er tijdige hulp is, lopen problemen minder snel uit de hand. Vaak spelen moeilijkheden op meerdere levensterreinen tegelijk en is er vanuit verschillende hoeken hulp nodig. MIND, het landelijk platform voor psychische gezondheid zegt tegen de NOS dat wachttijd benut moet worden: “Gebruik de tijd om iemand voor te bereiden op een behandeling.” Ook geeft MIND op hun website aan wat je kunt doen als je lang moet wachten op ggz hulp.

Ondersteuning of gesprek

Gelukkig zijn er op veel plekken initiatieven ontstaan om mensen met mentale problemen te ondersteunen met hulp, advies of een luisterend oor. Er zijn bijvoorbeeld cliënten- en familieorganisaties waar je terecht kunt en ook MIND Korrelatie biedt een luisterend oor. En ook vrienden, buren, of collega’s staan vaak graag voor je klaar.

Maak zelf het verschil

Als je zelf iets wilt doen voor mensen met psychische problemen, dan is een cursus van Mental Health First Aid een optie. Tijdens de cursus leer je kennis en vaardigheden om echt het verschil te maken in het leven van iemand die het psychisch moeilijk heeft. De cursus is er voor iedereen en bovenal heel nuttig als je tijdens je werk met veel verschillende mensen contact hebt, zoals in de zorg, bij de politie, de brandweer en als HRM medewerker. Bijna de helft van de volwassenen krijgt namelijk ooit in zijn leven een psychische aandoening. Met de cursus MHFA vergroot je je kennis over psychische aandoeningen en leer je signalen van mentale klachten herkennen. Je oefent hoe je het gesprek met iemand aan kunt gaan en hoe je kunt handelen in een crisis.

 

Een Hulpkaart is een kaartje dat mensen bij zich kunnen dragen en waarop staat hoe een ander het beste met de hulpkaartdrager om kan gaan in een lastige situatie of in een situatie waarin de hulpkaartdrager het zelf niet uit kan leggen. Een Hulpkaart geeft de kaarthouder dus een stem op het moment dat hij zelf geen woorden heeft. Dat kan zijn door zowel fysieke als mentale problemen. Een papieren hulpkaart is reeds ontwikkeld en op kleine schaal uitgerold. MHFA Nederland, Zorgbelang Inclusief en MEE NL zetten vanaf 1 maart samen de schouders onder een doorontwikkeling die moet leiden tot een digitale Nationale Hulpkaart die breed inzetbaar is voor vele doelgroepen. 

De afgelopen jaren is er in verschillende projecten hard gewerkt aan de ontwikkeling van de Hulpkaart; een kaart die mensen ondersteunt wanneer er sprake is van onbegrepen gedrag. Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat zo’n kaart enorm van dienst kan zijn, zowel voor de hulpvrager als de hulpbieder. Zorgbelang Inclusief, MEE NL en MHFA NL zien potentieel. Ondersteund door het ministerie van VWS starten zij nu een samenwerkingsverband om de huidige Hulpkaart door te ontwikkelen. 

De toekomstdroom is een Nationale Hulpkaart die breed inzetbaar is voor vele (kwetsbare) doelgroepen en die laagdrempelig beschikbaar is in héél Nederland. Die Nationale Hulpkaart zorgt voor een beter wederzijds begrip tussen mensen mét en zonder beperking. Tevens biedt de Nationale Hulpkaart een positieve bijdrage aan sociale inclusie voor mensen met een fysieke, mentale of emotionele kwetsbaarheid. Daarnaast biedt het omstanders een beter handelingsperspectief in lastige of onbegrepen situaties. De verwachting is dat deze Nationale Hulpkaart ook een structurele bijdrage kan leveren aan verlaging van de zorgkosten. 

Met een driejarige projectorganisatie wordt de implementatie van de Nationale Hulpkaart voorbereid. In het eerste jaar wordt onderzoek gedaan naar structurele financiering, het gebruikspotentieel en de ontwikkeling van een digitale versie van de Hulpkaart. Wanneer blijkt dat er voldoende perspectief is op een solide toekomst wordt de Nationale Hulpkaart verder doorontwikkeld en geïmplementeerd. 

Angststoornis of depressie bij jong volwassenen: Hoe ga jij daar in jouw omgeving mee om?

Een op de elf jonge volwassenen (9%) loopt risico op het ontwikkelen van een angststoornis of depressie. Dit is meer dan in eerdere jaren. Vier jaar geleden ging het nog om 7 procent van de jonge volwassenen. Dit blijkt uit onderzoek van het RIVM, het Centraal Bureau voor de Statistiek en de GGD’s naar de gezondheid van Nederlanders. Iedere vier jaar wordt dit onderzoek herhaald. Dat jonge volwassenen, mensen in de leeftijd van 18 tot en met 34 jaar, nu meer risico lopen op een angststoornis of depressie dan in eerdere jaren is opvallend. Mogelijk heeft de coronacrisis bij hen een negatieve invloed op de kans om een depressie of angststoornis te ontwikkelen.

Ingrijpend voor dagelijks leven

De oorzaken en de gevolgen van een angststoornis zijn divers. Ernstige angstklachten kunnen bijvoorbeeld leiden tot concentratieverlies school of op het werk. Sommige mensen met een angststoornis durven niet meer naar buiten en anderen gaan veel piekeren. Ook zijn er mensen die bepaalde dingen constant controleren waardoor ze vaak te laat zijn, of hun werk niet af krijgen. Ook kan het zijn dat het eigen vermogen om met lastige situaties om te gaan onderschat wordt en iemand te weinig zelfvertrouwen heeft. Elke vorm is anders, maar wel zeer ingrijpend voor het dagelijks leven. Daarbij is het risico op het ontwikkelen van een depressie groter als je een angststoornis hebt.

6 procent

Het totale percentage van de volwassen bevolking met een hoog risico op een angststoornis of depressie is 6 procent. Naast de jongvolwassenen, komt een hoog risico onder andere vaker voor bij vrouwen, inwoners met een laag opleidingsniveau en inwoners van stedelijke gebieden. De kans is dus best aanwezig dat er iemand in jouw omgeving een angststoornis of depressie heeft.

Wat kun je in zo’n geval doen? Hoe ga je het gesprek aan? Gezien de serieuze gevolgen van angstklachten is het belangrijk er in een vroeg stadium iets aan te doen. Angstklachten zijn gelukkig goed te behandelen, maar dan moet iemand wel de stap zetten om er iets aan te doen. Gelukkig kun je mensen in je omgeving die last hebben van angstklachten helpen door er over te praten en door ze te stimuleren om hulp te zoeken. Ga daarom het gesprek aan.

Wil je leren hoe je dit goed kunt doen? Kijk dan eens bij een van onze cursussen.

Deze maand is het 21 jaar geleden dat de allereerste MHFA-training in de wereld werd gegeven. De cursus Mental Health Fist Aid werd in het jaar 2000 ontwikkeld in Australië door Betty Kitchener. Vijf jaar later kreeg het programma internationale belangstelling en werd geleidelijk uitgerold over de hele wereld. Wereldwijd zijn inmiddels meer dan 4 miljoen mensen opgeleid. 

In 2016 heeft Mental Health Fist Aid voor het eerst voet op Nederlandse bodem gezet. Nu, 5 jaar later, zijn er inmiddels zo’n 150 MHFA-trainers actief en meer dan 11.000 Nederlandse opgeleid als ‘First Responder’.

Mentaal welzijn nog nooit zó belangrijk geweest

Wereldwijd is mentale kracht en metaal welzijn nog nooit zó belangrijk is geweest. Oog hebben voor elkaar en het gesprek aangaan over mentale klachten is daarom van groot belang. Makkelijker gezegd dan gedaan wellicht. Een écht gesprek aangaan over hoe het met iemand gaat en je écht geïnteresseerd tonen in zijn mentale welzijn en wat je voor hem daarin kunt betekenen, is nog niet altijd zo gemakkelijk in onze samenleving en cultuur. 

MHFA helpt uitval voorkomen

Een goed hulpmiddel om het gesprek over mentale klachten aan te leren gaan is de cursus Mental Health First Aid. In deze cursus leer je meer over hoe je de meest voorkomende psychische problemen kunt herkennen en over hoe je met iemand daarover daadwerkelijk het gesprek aan kunt gaan. Door in een vroeg stadium mentale klachten te herkennen kunnen langdurige uitval en behandeling voorkomen worden.  

Stigma verminderen

Ondanks het feit dat 4 op de 10 mensen in zijn leven te maken krijgt met psychische klachten is het voor veel mensen nog steeds niet gewoon om over zijn of haar mentale problemen te praten. Ze zijn bang om gezien te worden als ‘zwak’ of ‘raar’ en denken vaak dat ze ‘de enige zijn’. Hierdoor loopt men langer door met de klachten waardoor de situatie verergert en waardoor later ook intensiever behandeling nodig is.  

Hoe mooi zou daarom het zijn wanneer in elk bedrijf, in elke organisatie, op elke school, in elk buurthuis en bij elke sportclub minimaal één persoon is die de cursus Mental Health First Aid heeft gevolgd? Dan wordt Mental Health First Aid en praten over mentale problemen net zo gewoon als EHBO en BHV. 

Meer informatie

Wil je ook de cursus MHFA volgen? Meld je dan nu aan. Wil je meer informatie over een In Company opleiding om binnen jouw organisatie mentaal welzijn beter bespreekbaar te maken? Neem dan contact op met MHFA Nederland. 

Hoe kunnen we als maatschappij bijdragen aan het voorkomen van mentale klachten? De cijfers liegen er niet om. Bijna de helft van de volwassenen krijgt in zijn leven een psychische aandoening. Velen van hen wachten te lang op passende hulp vanwege wachtlijsten in de ggz. Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening hebben gemiddeld een 15 tot 20 jaar lagere levensverwachting. MIND concludeert dat het niet goed gaat met mentale gezondheid in Nederland en dat mentale problemen ons als samenleving jaarlijks veel geld kosten (20 miljard euro). De organisatie doet de oproep aan ons allemaal om met concrete plannen bij te dragen aan een oplossing. In maart van dit jaar lanceerde MIND daarom het Deltaplan Mentale Gezondheid.

Aandacht voor mentale gezondheid 

MIND geeft aan dat als we de mentale gezondheid van Nederland willen versterken er meer preventieve maatregelen nodig zijn. Inzetten op preventie draagt bij aan het bewaken, behouden en bevorderen van mentale gezondheid. Ook is aandacht voor de mentale gezondheid in alle aspecten van het leven nodig – waaronder wonen, werk, financiën, onderwijs, sport en zorgverlening. Door anders samen te leven en door aandacht voor gezondheidsvaardigheden wordt de weerbaarheid groter. Voor mensen die professionele hulp nodig hebben bij hun psychische problemen moet de schaarse hulp sneller beschikbaar zijn, passend zijn en goede ondersteuning bieden.

Steentje bijdragen

Als samenleving moeten we mentale gezondheid op waarde schatten en hierin investeren, geeft MIND aan. Ook Mental Health First Aid (MHFA) draagt bij aan een mentaal gezonde samenleving, het vergroten van kennis over psychische aandoeningen en het bespreekbaar maken van psychische problematiek. Net als MIND zien wij dat in de domeinen wonen, werk, financiën, onderwijs, sport en zorgverlening nog veel te winnen is. Medewerkers met veel maatschappelijk contacten, ontmoeten regelmatig mensen met psychische aandoeningen. Denk aan medewerkers van zorginstellingen, woningbouwverenigingen, gemeenten, horeca, of het onderwijs.

Herken jij dit? Zou je willen weten wat je kunt doen als je vermoed dat iemand psychische problemen heeft? Zodat je iets kunt betekenen voor het versterken van de mentale gezondheid van Nederland? Neem dan een kijkje bij het cursusaanbod op deze site.