Nicole Huttenhuis

De mentale gezondheid van veel mensen staat onder druk. Dit blijkt uit verschillende onderzoeken. Daarom start het kabinet de landelijke aanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’. Specifiek is er aandacht voor jongeren en jongvolwassenen, werkenden en mensen in een kwetsbare positie. Het kabinet wil samen met de doelgroep zelf en maatschappelijke partners mentale gezondheid bespreekbaar maken. Doel daarvan is dat jongeren lekker in hun vel zitten, werkenden met energie en plezier hun werk kunnen doen en kwetsbare mensen extra ondersteuning krijgen waar nodig.   

1,8 miljoen Nederlanders

In de Kamerbief schrijven de betrokken bewindspersonen: “De samenleving is ingewikkelder geworden, stelt hoge eisen aan mensen en legt een grote nadruk op prestaties en zelfredzaamheid. Tijdens corona werd dit nog duidelijker zichtbaar. Depressie, angststoornissen en problemen met alcohol en drugs treffen jaarlijks zo’n 1,8 miljoen Nederlanders in de leeftijdsgroep van 18 tot 65 jaar. Scholieren ervaren steeds meer druk op school. Ongeveer 840.000 jongeren ervaren mentale uitdagingen en/of klachten en 1 op de 15 jongeren in Nederland kampt met een depressie. Tegelijkertijd neemt de sociale cohesie af en neemt de druk op de arbeidsmarkt toe. In 2019 hadden 1,3 miljoen mensen last van burn-out klachten. Terwijl een goede mentale gezondheid samenhangt met een 15 tot 20 jaar langere levensverwachting.”

Bespreekbaar maken

Het kabinet wil verschillende momenten benutten om mentale gezondheid bespreekbaar te maken. Vanaf 2023 sluiten scholen, verenigingen, werkgevers en maatschappelijke organisaties daarom aan bij de European Mental Health Week. Dit najaar start de ‘Mental Meetup’, een dag met activiteiten rondom het onderwerp mentale gezondheid. Verder is er aandacht activiteiten in de buurt, op school, op het werk en online. Ook sluit de aanpak aan bij bestaande initiatieven, zoals MIND Us.

Evidence based cursussen

Ook Mental Health First Aid Nederland (MHFA NL) staat voor een mentaal gezond Nederland. MHFA NL vindt het een goede zaak dat het kabinet een beweging start om dit te bevorderen. Met onze cursussen bieden wij handvatten, waarmee je mensen met mentale klachten kan ondersteunen. Met een cursus van MHFA vergroot je je kennis over psychische aandoeningen. Je leert signalen van mentale klachten te herkennen en hoe je daarop kan handelen. Met de kennis en vaardigheden die je in de cursus leert, kun je echt het verschil maken in het leven van iemand die het psychisch moeilijk heeft. Hiermee draag je bij aan mentale fitheid op de werkvloer en in de klas.

Bekijk het landelijke aanbod van MHFA cursussen op www.mhfa.nl.

Een betere mentale gezondheid van een miljoen volwassen kan €144 miljoen besparen. Om dit te bereiken is het advies om in te zetten op bewezen effectieve interventies en beleidsmaatregelen op het gebied van mentale gezondheid. Dit concluderen het RIVM, het Trimbos Instituut en GGD GHOR Nederland (brancheorganisatie van de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten en Geneeskundige Hulpverleningsorganisaties) in hun factsheet ‘Effectieve interventies en beleid Mentale gezondheid en preventie’. In opdracht van het ministerie van VWS doen zij onderzoek naar de mogelijkheden om het Preventieakkoord uit te breiden met mentale gezondheid. Mental Health First Aid (MHFA) noemen zij in hun factsheet één van de kansrijke interventies en kan bijdragen aan het verbeteren van mentale gezondheid.

Minder vaak ziek

Het RIVM, het Trimbos Instituut en GGD GHOR Nederland schrijven dat een betere mentale gezondheid leidt tot een afname van zorgkosten. Ook leidt het tot minder verzuim op het werk. Mentaal gezonde mensen kunnen positief denken, omgaan met tegenslagen en zijn tevreden met hun sociale relaties. Het bevorderen van de mentale gezondheid zorgt ervoor dat mensen zich gezonder voelen en beter functioneren. Zij hebben vaak minder zorg nodig van bijvoorbeeld de huisarts of het ziekenhuis. Daardoor zijn werknemers productiever en vallen zorgkosten waarschijnlijk lager uit.

Kostenbesparing door preventie

De drie instituten rekenden uit dat er een kostenbesparing mogelijk is van circa €144 miljoen per jaar. Dit is het financiele effect van het preventief inzetten op mentale gezondheid. Zij gaan voor hun berekening uit van het scenario dat de mentale gezondheid van 1 miljoen volwassen met 5 procent vooruitgaat. Ook het inzetten op preventie van specifieke psychische aandoeningen leidt bij dit scenario tot een kostenbesparing, namelijk van €15 en €17 miljoen per jaar voor depressies en angststoornissen.

Kansrijke interventie: MHFA

De onderzoekers geven aan dat er een samenhangende mix van effectieve interventies en beleidsmaatregelen nodig is. Ook moeten beleidsterreinen meer met elkaar samenwerken. Door interventies op het juiste moment in te zetten, kan het ontstaan of ontsporen van gezondheidsproblemen voorkomen worden. Een van de genoemde kansrijke interventies zijn de cursussen van MHFA. De cursussen van MHFA vergroten de kennis over mentale aandoeningen en hun behandeling. In de cursus leer je strategieën om het gesprek aan te gaan met mensen met mentale problemen. En ook draagt de cursus bij aan het verminderen van stigma. De cursussen van MHFA gaan over de meest voorkomende psychische problemen bij volwassenen en er is ook een variant over jongeren.

De mentale gezondheid van jongeren staat onder druk. Eén op de zeven jongeren heeft last van depressieve gedachten en één op de drie ervaart prestatiedruk. 75% van de psychische klachten ontstaat voor het 25^e levensjaar. Deze cijfers maakte de stichting Mind Us onlangs bekend.

Lancering stichting MIND Us

Op 30 maart lanceerde Koningin Maxima de stichting MIND Us. De stichting zet zich in voor de mentale gezondheid van jongeren tussen de 12 en de 27 jaar. Koningin Maxima is erevoorzitter. De stichting wil dat jongeren grip krijgen op hun mentale gezondheid, zich veerkrachtig ontwikkelen en hulp weten te vinden als dat nodig is. MIND Us is opgericht met steun van MIND, het landelijke platform voor psychische gezondheid.

Praat erover

Tijdens de lancering riep Koningin Maxima jongeren op om over mentale gezondheid te praten. Haar eigen ervaring en zoektocht na de dood van haar zusje Inés waren de aanleiding om zich als erevoorzitter in te spannen voor MIND Us. Het jongste zusje van de koningin maakte in 2018 op 33-jarige leeftijd een einde aan haar leven. “Hadden we meer kunnen doen?”, vroeg Maxima zich af. Gelukkig merkte ze dat ze niet alleen was met haar gevoelens van verdriet, verlies en machteloosheid. Ook andere naasten worstelen vaak met de vraag of ze niet beter of eerder hadden kunnen helpen.

Snel in actie komen

Omdat verreweg driekwart van de psychische problemen voor het 25ste levensjaar ontstaat is het van belang om snel in actie te komen. MIND Us focust op preventie en moet jongeren helpen om psychische problemen uit te spreken en het onderwerp daarmee uit de taboesfeer te halen.

Ook jij kunt iets betekenen voor jongeren met mentale klachten. Als je veel met jongeren in contact komt, bijvoorbeeld als je leraar, trainer, buurtvader bent, kan het zinvol zijn om een cursus te volgen van Mental Health First Aid Nederland (MHFA NL). In de cursus MHFA Youth, speciaal gericht op jongeren, leer je signalen te herkennen, oefen je met een stappenplan om het gesprek aan te gaan met een jongere met mentale klachten en leer je wat je moet doen in geval van een crisis. Meer informatie over de cursus vind je op www.mhfa.nl.     

Heb jij vragen over zelfmoord? Stichting 113 Zelfmoordpreventie: bel 113 of 0800-0113 (gratis), of anoniem via de chat op de website 113.nl. 24 uur per dag, 7 dagen per week.