MHFA

Nicole Huttenhuis

Hoe kan Mental Health First Aid bijdragen aan welbevinden in de klas?

Ongeveer één op de vijftien kinderen groeit op in armoede, blijkt uit cijfers van het NJi. Hoe langer een gezin geldgebrek heeft, hoe groter de kans is dat er nadelige gevolgen zijn voor het welbevinden van kinderen. Zij voelen zich dan vaker angstig, afhankelijk en ongelukkig en dit kan fysieke en psychische klachten tot gevolg hebben. Ook kan stress door moeilijke leefomstandigheden ertoe leiden dat ouders kun kinderen minder ondersteunen en stimuleren. Dit zien leraren terug in het klaslokaal en uit zich bijvoorbeeld in slechtere concentratie, maar ook in leerachterstand en voortijdig schoolverlaten.

Welbevinden en jongeren

Armoede is zeker niet de enige reden dat er gezondheidsachterstanden en mentale klachten kunnen ontstaan. Wel is er terecht steeds meer aandacht voor. Ook geven steeds meer kinderen en jongeren de laatste jaren aan dat ze niet lekker in hun vel zitten, los van de financiële thuissituatie. En dit is zorgelijk. Op scholen worden meer mentale klachten gezien dan enkele jaren geleden. Vanuit de landelijke overheid is er gelukkig steeds meer aandacht voor mentale gezondheid en welbevinden van jongeren. Ook biedt GALA (het Gezond en Actief Leven Akkoord) en de SPUK-regeling gemeenten de kans structureel aan de slag te gaan met de mentale gezondheid en het welbevinden van kinderen en jongeren. Waar mogelijk pakken gemeenten dit op samen met de GGD en scholen. Zij hebben hierin immers een gezamenlijk belang.

Tips voor professionals voor welbevinden in de klas

Terecht geven organisaties zoals NJi aan dat professionals kunnen bijdragen aan welbevinden in de klas. Maar hoe doe je dat?

Maak gebruik van deze tips uit de MHFA- cursus:

  • Bied een luisterend oor: Ondersteun door er voor jongeren te zijn en luister en communiceer op een niet-oordelende manier.
  • Geef geruststelling en informatie: Geef een jongere het gevoel dat hij of zij gehoord wordt. Geef daarna verdere ondersteuning en informatie, zoals emotionele steun en informatie over mentale klachten.
  • Vraag hoe je kan helpen: Door simpelweg te vragen hoe je ondersteuning kunt bieden, kun je helpen en een verschil maken.
  • Stimuleer professionele en zelfhulpondersteuning. Mensen met problemen op het gebied van mentale gezondheid herstellen over het algemeen beter als ze de juiste hulp krijgen. Moedig een jongere als het nodig is aan om hulp te zoeken bij de huisarts. Zelfhulpstrategieën zoals meditatie, lichaamsbeweging en zelfhulpboeken kunnen ook nuttig zijn.

In de praktijk aan de slag met Mental Health First Aid in de klas

Ook gewapend met tips is het nog niet altijd gemakkelijk om in de praktijk het gesprek met een jongere aan te gaan. Want hoe weet je of je het goed doet? Mogelijk heb je de behoefte om meer kennis op te doen over mentale klachten, te oefenen met gesprektechnieken en om handvatten te krijgen om je grenzen te bewaken rond jouw rol als professional. Als je dit herkent dan is de cursus Mental Health First Aid Youth iets voor jou. In de cursus Mental Health First Aid leer je om mentale klachten bij kinderen en jongeren te herkennen en hiernaar te handelen. Gebaseerd op een wetenschappelijk bewezen aanpak, wereldwijd toegepast in 27 landen. Lees ook de interviews met leraren die de cursus Mental Health First Aid Youth (MHFA-Y) volgden:

“Een leerling laat niet zomaar negatief gedrag zien”
“Ik hoop dat ik leerlingen beter kan helpen”

Lees hier meer over onze Cursus MHFA Youth: https://mhfa.nl/youth-mhfa/.

Jonge werkenden hebben steeds vaker burn-outklachten

Eén op de vier werkenden in de leeftijd van 18 tot en met 34 jaar gaf in 2022 aan burn-outklachten te ervaren. Dit blijkt uit cijfers van TNO en het CBS. Burn-outklachten komen daarmee steeds vaker voor onder jonge werkenden. Ook neemt de ernst van de klachten toe, net als het verzuim door psychische klachten die te maken hebben met werk. Met name hoogopgeleide jonge vrouwen zitten steeds vaker met burn-outklachten thuis.

Welk percentage van de jonge werkenden heeft burn-outklachten?

Van de jonge vrouwen heeft inmiddels 29% burn-outklachten, dus bijna 1 op de 3 werkende jonge vrouwen. Dit was 2 jaar geleden nog 25%. Bij mannen gaat het nu om 23%. Niet alleen het aantal stijgt, maar ook de ernst van de klachten neemt toe. Daardoor komen meer jonge werkenden thuis te zitten.

Wat zijn burn-outklachten?

Burn-outklachten ontstaan als je te veel en te lang onder druk staat. Vooral als je daar tussendoor niet van kunt herstellen. Een beetje stress is goed, want dat maakt je scherp. Maar als het te lang duurt en je neemt onvoldoende rust, dan wordt stress schadelijk en is het ongezond. Deze huisarts legt in een filmpje op nu.nl duidelijk uit wat een burn-out is.

Waardoor worden burn-outklachten onder jonge werkenden veroorzaakt?

De oorzaken komen volgens TNO door verschillende zaken, zoals druk van buitenaf, stress op het werk, perfectionisme, altijd bereikbaar zijn en druk via sociale media. Ook zijn er zorgen over de toekomst, financiën, wonen, klimaat en oorlog. Voor sommigen komt daar de zorg voor kinderen nog bij.

In welke sectoren komen de meeste burn-outklachten voor?

In vrijwel alle sectoren is er een stijging van het verzuim vanwege burn-outklachten te zien. Maar in de zorg en het onderwijs komen de meeste burn-outklachten voor. In deze sectoren zijn relatief veel jonge vrouwen werkzaam. Toch lopen niet alleen jonge vrouwen in deze sectoren tegen mentale grenzen aan. De groep met weinig burn-outklachten wordt in de zorg en het onderwijs de laatste jaren steeds kleiner. In deze sectoren werken dus steeds minder mensen zónder burn-out klachten.

Wat kan een bedrijf, school of zorgorganisatie doen tegen burn-out klachten?

Bedrijven bieden steeds vaker mentale gezondheidsprogramma’s aan om werknemers en hun mentale gezondheid te ondersteunen. Dit kan variëren van toegang tot therapie en counseling tot mindfulness-training, stressmanagement-workshops, of een training Mental Health First Aid (MHFA). In een training MHFA leren deelnemers om mentale klachten bij anderen te signaleren, actief het gesprek aan te gaan wanneer zij vermoeden dat iemand niet goed in zijn vel zit, angstig is, of een depressie heeft. Werknemers met mentale klachten voelen zich hierdoor sneller gezien en gehoord en krijgen eerder hulp. Dit voorkomt onnodige verergering van klachten en ziekteverzuim. Ook draagt het bij aan vermindering van stigma’s op de werkvloer en een positieve werkcultuur, waarin medewerkers zich veilig om hun mentale gezondheid te bespreken en om hulp te vragen als dat nodig is.

Meer dan 1000 volgers op Linkedin!

Blijf ook op de hoogte van Mental Health First Aid Nederland en hoe wij bijdragen aan mentale gezondheid.

Deze zomer mocht Mental Health First Aid Nederland onze 1000ste volger op Linkedin verwelkomen! We zijn erg blij dat zoveel mensen onze bijdragen waardevol vinden. Via Linkedin maken steeds meer mensen kennis met Mental Health First Aid (MHFA). Zij ontdekken wat MHFA is en welke toepassingen er mogelijk zijn in hun eigen omgeving.

Waarom MHFA Nederland volgen op Linkedin?

Via Linkedin delen we ontwikkelingen op het gebied van mentale gezondheid met je, waaronder cijfers en trends, maar ook ervaringen van deelnemers aan onze trainingen MHFA. Ook hebben we aandacht voor initiatieven die helpen om mentale gezondheid te verbeteren, of die het taboe doorbreken om over mentale klachten in gesprek te gaan.

Help ons mee!

Help mee om onze berichten verder te verspreiden, door ze te delen en te liken. Of plaats eens een reactie onder een bericht. Zo komen het ook bij mensen uit jouw eigen netwerk onder de aandacht en zorgt het voor extra zichtbaarheid. Laat op deze laagdrempelige manier meer mensen kennismaken van de mogelijkheden van Mental Health First Aid. Of attendeer eens iemand uit je netwerk op onze pagina.

Volg je ons nog niet? Dan is dit een mooi moment om daarmee te starten. 😉

Mentale gezondheid op de werkvloer verbeteren

Mentale gezondheid is belangrijk, ook op de werkvloer. Als werknemers zich gestrest of zelfs uitgeput voelen, beïnvloedt dat hun welzijn en uiteindelijk ook de prestaties van het bedrijf. Gelukkig zijn er manieren om de mentale gezondheid op de werkvloer te verbeteren. Hoe doe je dat?

Positieve werkcultuur

Een van de stappen die bedrijven kunnen nemen om de mentale gezondheid te verbeteren, is het creëren van een positieve werkcultuur. Open communicatie en het betrekken van medewerkers bij belangrijke beslissingen dragen hier aan bij. In een positieve werkcultuur voelen werknemers zich namelijk veilig om hun mentale gezondheid te bespreken en om hulp te vragen als dat nodig is. Ook is het belangrijk dat leidinggevenden, HR adviseurs, BHV’ers en vertrouwenspersonen de verbinding kunnen maken met werknemers met mentale klachten en dat zij weten hoe te handelen als dat nodig is. Want mentale klachten komen vaak voor: bijna de helft van de volwassenen in Nederland krijgt hier ooit in zijn leven mee te maken. Zorg daarom dat je weet hoe je een medewerker in psychische nood kan helpen en wanneer je moet doorverwijzen.

Mentale gezondheidsprogramma’s

Omdat mentale gezondheid zo belangrijk is, bieden bedrijven ook steeds vaker mentale gezondheidsprogramma’s aan om werknemers te ondersteunen. Dit kan variëren van toegang tot therapie en counseling tot mindfulness-training, stressmanagement-workshops, of een training Mental Health First Aid (MHFA). In een training MHFA leren deelnemers om mentale klachten bij anderen te signaleren en actief het gesprek aan te gaan wanneer zij vermoeden dat iemand niet goed in zijn vel zit, angstig is, of een depressie heeft. Werknemers met mentale klachten voelen zich hierdoor sneller gezien en gehoord en krijgen eerder hulp. Dit voorkomt onnodige verergering van klachten en ziekteverzuim. Ook draagt het bij aan vermindering van stigma’s op de werkvloer. Medewerkers die een training MHFA hebben gevolgd, zijn in staat om mentale klachten te bij collega’s te herkennen. Zij weten hoe zij actie kunnen nemen en zij kunnen helpen om verergering, of zelfs een crisis te voorkomen.

Effect betere mentale gezondheid

Wanneer de mentale gezondheid en het welbevinden van werknemers goed is, heeft dit niet alleen een positief effect op het welzijn van de werknemers, maar ook de prestaties van het bedrijf. Creëer voor het verbeteren van de mentale gezondheid op de werkvloer als werkgever daarom een cultuur en structuur waarin werknemers zich gesteund voelen.

“Ik hoop dat ik leerlingen beter kan helpen”

“Ik zag niet aankomen dat de coronacrisis zo’n nasleep zou hebben op de mentale gezondheid van jongeren”

“Tijdens de coronacrisis kon ik één van mijn leerlingen niet meer goed bereiken.” vertelt Chantal Pauw, docent Engels. Deze jongere verscheen niet online in de lessen en reageerde ook niet meer op berichten of telefoontjes. Dat vond ik heel erg. Je maakt je dan veel zorgen over wat er aan de hand is.”

Afgelopen najaar volgde Chantal de training Mental Health First Aid gericht op jongeren (MHFA-Youth). Chantal vertelt: “Ik volgende de training samen met een groep docenten van onze school, het Develstein College in Zwijndrecht en met andere scholen uit de buurt. Ik vond dat ik eigenlijk te weinig wist over mentale gezondheid, terwijl er in de maatschappij steeds meer aandacht voor is. Ook is er in mijn ogen door de coronacrisis echt iets veranderd bij jongeren. De lockdowns hebben negatief uitgepakt voor het sociaal welbevinden en ook voor de interactie in de klas. Dat zie je bijvoorbeeld doordat de saamhorigheid weg is. Iedereen is een beetje meer op zichzelf en teruggetrokken. Jongeren zoeken uit zichzelf nog maar weinig aansluiting bij anderen. Als docent zag ik niet aankomen dat de coronacrisis zo’n nasleep zou hebben op de mentale gezondheid van jongeren.”

Het hoort erbij

Chantal: “Het belangrijkste effect van de training vind ik bewustwording. Het besef dat er zoveel dingen spelen bij jongeren in hun leven. We denken vaak ‘het hoort erbij’ als een jongere ander gedrag in de pubertijd laat zien. Maar er is veel onwetendheid over wat normaal is en wat niet, ook bij mijzelf. Daarom wilde ik meer kennis om het gedrag beter in te schatten en om te voorkomen dat we problematisch gedrag wegwuiven onder het mom van ‘het zijn kinderen en ze groeien er wel overheen”.

Kennis en praktijkvoorbeelden

In de training wordt naast het overdragen van kennis over psychische aandoeningen ook gewerkt aan vaardigheden: “Tijdens de training leer je veel, vooral over verschillende mentale aandoeningen en de hulp die je daarbij kunt geven. Ook krijg je inzicht waar je op kunt letten en krijg je handvaten: Doe in deze situatie dit, of juist dat. De trainers waren heel ervaren, gaven veel voorbeelden uit de praktijk en hadden een mooie techniek om de informatie over te brengen. Op een prettige manier werden zo best wel heftige dingen bespreekbaar gemaakt. Wat me het meest is bijgebleven is dat je er voor een leerling kunt zijn zonder dat er een label geplakt wordt. Want ook zonder een diagnose kun je het hebben over waar een leerling tegenaan loopt en wat je eraan kunt doen. Alleen al aangeven dat je ziet dat een leerling ergens mee worstelt helpt.”

Doe er iets mee

“Wat ik nu anders doe ik de praktijk is dat ik naar bepaalde leerlingen anders kijk en ze ook anders benader. Eerst was ik vrij passief als ik signaleerde dat het met een leerling mogelijk niet goed ging. In de training heb ik juist meegekregen dat je kunt helpen door actie te ondernemen en nu weet ik ook hoe je dat aanpakt. Als ik signalen zie speel ik er nu veel eerder op in. Ik hoop dat het effect is dat ik leerlingen beter kan helpen en dat ik de kennis ook aan mijn collega’s kan overdragen. We willen het beste voor de leerlingen en daarom vind ik bewustwording bij andere docenten ook heel belangrijk.”

Chantal Pauw is docent Engels op het Develstein College, een middelbare school in Zwijndrecht voor vmbo-t, havo, atheneum en gymnasium. Ze werkt hier sinds 2016 en geeft les aan verschillende niveaus. Ook is ze mentor van een atheneum brugklas.

“Een leerling laat niet zomaar negatief gedrag zien”

“Een grote groep leerlingen bij mij in de klas bleek na corona moeilijk zijn draai te vinden.”, vertelt Ruud de Lijzer, docent lichamelijk opvoeding bij scholengemeenschap Loket Zwijndrechtse Waard. “De signalen waren dusdanig groot dat ik handvaten en kennis wilde opdoen, zodat ik beter kan handelen en de leerlingen sneller op de juiste plek komen. Ik wilde ook duidelijker krijgen wat mijn rol is en wanneer ik doorverwijs naar het ondersteuningsteam en de huisarts.” In november volgden Ruud de Lijzer en zijn collega Wendy Punter de cursus Mental Health First Aid – Youth, een EBHO-training gericht op mentale gezondheid van de jeugd. Zij deden dit samen met collega’s van hun eigen school en andere scholengemeenschappen uit de stad.

Aanspreekpunt

Naast docent zijn Ruud en Wendy ook coach voor een deel van de klas. Ruud vervolgt: “Als coach begeleid je leerlingen in de onderbouw tot ze naar de bovenbouw gaan. Je rol is daardoor heel breed, je bent ook het aanspreekpunt voor ouders en leerlingen.”

Wendy: “Je bent ook vertrouwenspersoon en vanuit die rol bespreek je met leerlingen waar ze tegenaan lopen. Naast biologie geef ik ook leefstijl. In die lessen komt van alles ter sprake. Leerlingen komen dan ook vaak met een verhaal over privéomstandigheden bij mij.”

Meer mentale klachten na corona

Ruud en Wendy zagen het afgelopen jaar meer mentale klachten in de klas: “Voor corona had ik misschien twee of drie kinderen per klas die opvielen.”, zegt Ruud. “Nu is die groep dusdanig groter, namelijk een derde van de klas*. Je ziet een andere groepsdynamica dan voorheen en meer onderliggende problemen.”

Ruud: “Angsten en depressie, alles is aanwezig in de klas. Ook trauma’s werden behandeld in de cursus MHFA en ik dacht nog ‘wat kan ik er mee?’. In de week na de cursus bleek dat ik met drie trauma’s bij jongeren in de klas te maken had. Je bent echt alerter op signalen.”

Wendy beaamt dat: “Wat je ziet is herkenbaarder geworden en kun je beter duiden. Bijvoorbeeld, een kind slaapt slecht en ligt als gevolg daarvan te slapen in de les. Of je ziet gedrag waarvan je in eerste instantie denkt ‘dit is gewoon puberaal gedrag’. Maar nu zie je het verschil tussen puberaal gedrag en dat iemand niet lekker in zijn vel zit. Je gaat nu bij twijfel toch even het gesprek aan. Ook als kinderen iets stiller zijn, kun je de vraag of er iets aan de hand is sneller beantwoorden.”

Eerste hulp bij mentale problemen

Wendy: “De cursus MHFA is algemeen ingestoken en er waren bij onze training veel mensen uit het onderwijs aanwezig. Het is een fijne cursus, maar vraagt wel een tijdsinvestering. Wat ik prettig vind is dat je theorie leert en meer inzicht krijgt wat er achter het gedrag van een jongere zit. Ook krijg je informatie hoe je met elkaar in gesprek kunt en wissel je ervaringen uit. De stapsgewijze aanpak maakt het makkelijker om erger te voorkomen. De cursus heeft mij ook inzicht gegeven wat er gebeurt tijdens een psychose. Dat heeft veel indruk op me gemaakt. Tijdens een rollenspel heb ik kunnen ervaren hoe een gesprek verloopt als iemand  heel erg afgeleid wordt door een waan.”

Signaleren en herkennen

Ruud: “Tijdens de training hebben we het veel over signaleringen gehad en dingen die er aan de hand zouden kunnen zijn. Hoe meer je het er over hebt, hoe eerder je het gaat herkennen. Dat is nuttig voor veel leraren.” 

Wendy: “Ik weet niet of iedere docent een training MHFA nodig heeft, maar zeker voor mensen die normaalgesproken snel conclusies trekken zou het goed zijn.”

Ruud: “Wat ik waardevol vond is dat we met een groep docenten uit de gemeente met hetzelfde doel bezig waren. Elke school heeft nu hetzelfde meegekregen en ervaringen uitgewisseld. Ook ben ik trots op de resultaten die ik heb bereikt. Ik heb het geleerde om kunnen zetten en weet beter hoe ik me als docent kan opstellen bij het vermoeden van psychische problemen. Ik ervaar nu bijvoorbeeld minder een drempel om tegen een moeder of vader te zeggen ‘Heeft je kind al met de huisarts gesproken?’”

Zie het kind achter de leerling

Wendy: “Tegen andere docenten wil ik zeggen: ‘Zie het kind achter de leerling.’ Kinderen laten negatief gedrag vaak niet zomaar zien, meestal is er meer aan de hand. Het kind wil gezien worden en eist de aandacht op een negatieve manier op. Het is belangrijk dat je kinderen kan benaderen zonder oordelen. De stap om vanuit jezelf het gesprek aan te gaan, kun je altijd zetten. Dat heb ik geleerd in de training MHFA. Ik heb nu ook een methode, een volgorde, om de nodige stappen te zetten.”

Wendy Punter is docent biologie en leefstijl

Ruud de Lijzer is docent lichamelijke opvoeding

Ze zijn beide werkzaam bij Scholengemeenschap Loket Zwijndrechtse Waard

*Dit komt overeen met landelijke cijfers. Volgens het RIVM heeft 1/3 van de jongeren mentale klachten, RIVM, maart 2023.

“In een klas zijn altijd leerlingen waar je zorgen over hebt.”

“Veel leerlingen worstelen in de huidige maatschappij met mentale problemen. Ze melden zich dan bijvoorbeeld vaker ziek, of ze zijn somber of angstig.”, zegt Anouk Sijbenga, ontwikkelingspsycholoog. Pasgeleden trainde ze samen met haar collega Wil Vrencken een groep enthousiaste docenten van verschillende scholengemeenschappen uit Zwijndrecht in het bieden van hulp aan jongeren bij mentale klachten. Deze training Mental Health First Aid – Youth (MHFA-Y) geven zij vanuit Indigo Preventie in de regio Rotterdam Rijnmond. “Ik denk dat je als docent echt kunt helpen voorkomen dat leerlingen uitvallen met mentale klachten als je er op tijd bij bent. En dat geldt ook voor anderen die veel contact hebben met jongeren zoals hun ouders, maar ook jongerenwerkers en sportinstructeurs.”

Intrinsieke motivatie

Vaak komt een jongere met mentale klachten terecht bij de zorgcoördinator van de school. Anouk denkt dat ook anderen op school een belangrijke rol kunnen spelen bij preventie en signalering: “De docenten en met name de mentor zien de leerlingen het meest en herkennen signalen vaak als eerste.” In november trainde ze een groep docenten in deze vaardigheden: “De docenten waren via de GGD Zuid Holland Zuid bij ons terecht gekomen. Ze waren heel gemotiveerd om mee te doen en stelden concrete vragen. Dat was heel tof. Ze vroegen bijvoorbeeld: Kan ik dit ook toepassen bij het oudergesprek vanavond? Of Ik heb deze leerling al eerder gesproken, daarna lange tijd niet meer. Kan ik dit gebruiken om opnieuw het gesprek aan te gaan? De sfeer was heel open.”

Signaleren

De cursus Mental Health First Aid Youth is speciaal ontwikkeld om signalen van psychische problemen bij jongeren te herkennen en hierover het gesprek aan te gaan: “Cursisten leren signaleren dat een leerling niet lekker in zijn vel zit, ze leren hoe je dat herkent en vooral hoe je het gesprek kunt aangaan door middel van nieuwe gespreksvaardigheden en een stappenplan. Ook leren ze over de meest voorkomende psychische kwetsbaarheden bij jongeren. Een eerste episode van een psychische aandoening komt vaak al voor het 25e jaar voor, daarom is het belangrijk om dit te leren en signaleren en vroegtijdig te herkennen. In een klas zijn er altijd leerlingen waar je zorgen over hebt. Door de nieuwe kennis, vaardigheden en met het actieplan BLIZZ wordt de barrière om het gesprek aan te gaan met deze leerlingen kleiner.”

EHBO bij mentale problemen

“Als kinderen jong zijn volgen sommige ouders kinder-EHBO, gericht op lichamelijke ongelukken en ook op scholen en verenigingen worden EHBO-cursussen gevolgd. Maar aandacht voor het mentale stuk ontbreekt.” Terwijl psychische klachten bij ongeveer een derde van de jongeren voorkomen. Anouk vervolgt: “Het is een hele mooie stap als veel meer leerkrachten kennis hebben over mentale gezondheid. Want ze denken misschien ‘het is maar een fase, het hoort bij de puberteit’. Maar jongeren ervaren hun leven tegenwoordig veel vaker dan vroeger als stressvol. Er zijn veel prikkels en ze staan continu aan. Ook ligt er maatschappelijk nog een taboe op mentale problemen en zeker op suïcide. Ik zou het mooi vinden als docenten in opleiding tijdens hun stage al een MHFA-cursus krijgen. Dan kunnen ze het geleerde direct toepassen in de praktijk.”

Onrustige leerlingen

Docenten hebben het heel erg druk, er ligt al veel op hun bord. Anouk: “Je wordt geen hulpverlener, dat is ook niet jouw taak. Maar het belangrijkst is om van mens tot mens in gesprek te gaan en dat je bij crisis snel en op de juiste manier in actie komt. Dat je leert signaleren en handelen. Ik denk dat het belangrijk is om te beseffen dat de druk in de klas nog groter wordt als je niets met signalen van jongeren doet. Want dan heb je leerlingen die onrustig in de klas zitten, waardoor je nog harder aan het werk moet. Ik zie MHFA, net als kinder-EHBO, als een investering. Niet alleen voor je leerlingen, maar ook voor je eigen kinderen en voor jongeren in je omgeving.”

Anouk Sijbenga is Programmaleider Jeugd en Ontwikkelingspsycholoog bij Indigo Preventie in de regio Rotterdam Rijnmond. Ze geeft trainingen MHFA Standaard (volwassenen) en Jeugd.

De Nederlandse ggz: “Medisch is óók mentaal”

Op donderdag 16 februari debatteerde de Vaste Commissie voor VWS met minister Kuipers en staatssecretaris Van Ooijen over medische preventie. Als het aan de Nederlandse ggz en TOPGGz ligt, moet dit gesprek meer gaan over mentale medische preventie. Dat blijkt uit een Kamerbrief die ze voor het debat schreven en waaraan MHFA Nederland meewerkte. Het gaat daarbij volgens hen om vroegsignalering en ook over preventie in de zorgketen. Tijdens het debat werd ook de relatie met schuldenproblematiek en een schone en gezonde leefomgeving gelegd. Waar iemand woont heeft een grote voorspellende waarde voor hoe (mentaal) gezond iemand is.

Vroegsignalering op sleutelposities

In de Kamerbrief die de Nederlandse ggz voorafgaand aan het debat stuurde, gaat de organisatie in op de mogelijkheden voor vroegsignalering op sleutelposities. Hierbij wordt Mental Health First Aid uitgelicht als voorbeeld. De netwerkorganisatie schrijft: “Vroegsignalering van mentale problematiek is er in de eerste plaats op gericht om medicalisering en verergering van de problematiek en daarmee de noodzaak van inzet van zwaardere (tweedelijns) zorg te voorkomen. Specifiek bij jongeren kan het helpen om vaardigheden te ontwikkelen die nodig zijn om later krachtig in het leven te staan.” Volgens de landelijke organisatie van ggz instellingen kan dit de druk op curatieve ggz verlagen en is “laagdrempeliger steun zoals (online) zelfzorg of peersupport nodig om escalatie van problemen te voorkomen”. Ook  schrijven zij dat “het sociale netwerk veel kan betekenen in het helpen voorkomen van problematiek wanneer zij daarvoor de juiste tools in handen hebben”.

Mental Health First Aid

Over Mental Health First Aid schrijven zij onder meer: “Mental Health First Aid (MHFA) richt zich op vroegsignalering van mentale klachten en kan gevolgd worden door iedereen die in zijn nabije omgeving te maken heeft met personen met psychische problemen. De training is wetenschappelijk onderbouwd en helpt ook om de signalerende rol van professionals te versterken. Er is een variant gericht op jeugd (o.a. docenten, jongerenwerk, sportleraren, ouders) en een variant gericht op volwassenen (o.a. openbare veiligheid, gemeentelijke diensten, buurtwerk, zorg en welzijn).

Door het bieden van kennis over de meest voorkomende psychische aandoeningen, het leren herkennen van psychische klachten in de eigen sociale omgeving en door middel van een evidence based methode voor het bieden van hulp bij beginnende of juist verergerende psychische problemen, draagt de cursus bij aan het verkleinen van de handelingsverlegenheid. Deelnemers leren waar en hoe ze eventuele aanvullende (eerstelijns) hulp kunnen inschakelen. De cursus draagt bij aan destigmatisering en aan het verbeteren van het mentaal welbevinden van de Nederlandse samenleving.”

Lees hier het nieuwsbericht van de Nederlandse ggz en de Kamerbrief.

Gemeente Eindhoven zet in op meer begrip voor elkaar in de wijk

Hoe draag je bij aan tolerantie in de wijk en zorg je ervoor dat mensen meer omkijken naar elkaar? Na een succesvolle pilot met het aanbieden van een cursus Mental Health First Aid (MHFA) aan bewoners in het stadsdeel Gestel, zette de gemeente Eindhoven in op een nauwe samenwerking met de gebiedscoördinatoren in andere buurten. Uit onderzoek van het Trimbos Instituut naar de effecten van de training MHFA in Gestel bleek namelijk: Er is meer begrip voor mensen met psychische problemen en een betere leefbaarheid in de wijk. De gemeente Eindhoven heeft de training daarom ook in enkele andere buurten aangeboden.

Cursist MHFA: “Achteraf gezien was ik eigenlijk gewoon veel te voorzichtig met vragen stellen. Als ik hem nu pas had leren kennen had ik waarschijnlijk veel eerder op de man af gevraagd van goh, wat is het probleem nou eigenlijk. En dat deed ik tot deze cursus gewoon niet.”

Herkennen psychische problemen

Mental Health First Aid is ontwikkeld om bewoners beter in staat te stellen om psychische problemen en leed bij anderen te herkennen. Tijdens een pilot in het Eindhovense stadsdeel Gestel concludeerde het Trimbos Instituut dat buurtbewoners en lokale ondernemers hier vaker hulp bieden aan mensen met psychische problemen en zij vaker doorverwijzen naar professionele hulp waar nodig. Ook zijn deelnemers zich na het volgen van de training bewuster van hun eigen (voor)oordelen. In Gestel deden ook buurtpreventieteams mee aan de cursus. Rob Woltinge van de gemeente Eindhoven: “Na het succes in Gestel zijn we gaan kijken in welke andere buurten de training MHFA meerwaarde kan hebben. We deden dit samen met de gebiedscoördinatoren omdat zij de buurten goed kennen.”

Cursist MHFA: “Ik had een aantal mensen waarvan ik dacht daar moet ik wat aan doen. Laatst heb ik een praatje gemaakt met een demente man, die zijn hond aan het uitlaten was. Ik hoorde later dat de partner blij was, want de man bleek de weg even kwijt te zijn. Je wordt alerter en dat is ook de reden geweest dat ik naar mensen toe ben gegaan.”

Bijdragen aan leefbaarheid in de wijk

Mensen met psychische problematiek worden vaak behandeld in de eigen leefomgeving. Velen blijven aan het werk of gaan zodra het kan weer aan de slag. Juist in wijken waar de leefbaarheid een punt van aandacht is, komt psychische problematiek vaker voor. Geregeld spelen daarnaast ook schulden of verslaving. Hoewel veel mensen in Nederland wel eens in aanraking komen met mensen met psychische problemen, weten velen niet wat ze in zo’n geval kunnen doen, of waar mensen terecht kunnen voor hulp. De cursus MHFA helpt bij het herkennen van psychisch leed bij mensen in de omgeving, hen te benaderen, te ondersteunen en te verwijzen naar passende hulp. De cursus zorgt voor meer aandacht voor de omgeving. Het maken van contact en het luisteren zonder oordeel dragen zo bij aan het verbeteren van de leefbaarheid in de wijk.

MHFA mogelijk verplicht op werkvloer in Groot-Brittanië

In Groot-Brittanië is een wet voorgesteld aan het parlement om Mental Health First Aid (MHFA) verplicht aan te bieden op de werkvloer.

Voorkomen mentaal leed

Volgens Tory MP Dean Russell bieden veel organisaties in Groot-Brittannië nu al Mental Health First Aid training aan hun bedrijfshulpverleners, maar is het nog niet wettelijk verplicht. Deze voorgestelde wet zal er toe leiden dat meer mensen signalen van mentale problemen op de werkvloer vroegtijdig herkennen. Ook zegt hij dat het een belangrijke stap is voor het voorkomen van mentaal leed en het verlies van dierbaren.  

Geef je mening!

Wat vind jij? Moet er in Nederland ook meer (politieke) aandacht komen voor preventie en vroegsignalering van mentale problemen? 

Laat een reactie achter op onze social media: Linkedin, Twitter, Facebook, of Instagram.

Mentale gezondheid op de werkvloer

Lees meer over hoe het staat met onze mentale gezondheid op de werkvloer:

Feiten en cijfers: Hoe staat het met onze mentale gezondheid op de werkvloer?

Koningin Máxima bezoekt voorzieningen mentale gezondheid jongeren

Woensdagochtend 25 januari bezocht Hare Majesteit Koningin Máxima, erevoorzitter van MIND Us initiatieven gericht op laagdrempelige hulp aan jongeren in Gemeente Utrecht. In de gemeente zijn diverse voorzieningen voor en door jongeren gestart om hen mentaal gezond te laten opgroeien.

De mentale gezondheid van jongeren stond bij het bezoek centraal en jongeren zaten zelf aan tafel, omdat dat in gesprek gaan over de mentale gezondheid van jongeren niet kan zonder de jongeren zelf.

Wij zijn trots dat ook Mental Health First Aid in deze setting onder de aandacht is gekomen! Het is mooi dat er aandacht is voor de meerwaarde van het trainen van studenten in Mental Health First Aid (MHFA)!

Lees meer over het bezoek van Koningin Máxima: https://mindus.nl/werkbezoek-laagdrempelige-inloopvoorzieningen/

Blue Monday: Donker als je van huis gaat en donker als je weer thuis komt.

Zeker in de wintermaanden heb je vaak minder energie en zit je misschien ook minder goed in je vel. Vandaag, op maandag 16 januari, is het Blue Monday en staan we daar even bij stil.

Tips voor de donkere dagen

Wat kan je doen als jij je even wat minder voelt tijdens de donkere dagen? GZ-psycholoog Najla Edriouch geeft tips:

Ga naar buiten. Ga overdag lekker naar buiten om wat natuurlijk licht mee te pakken. Daglicht opzoeken heeft een extra positief effect wanneer je in de ochtend naar buiten gaat. Wist je ook dat er geluksstofjes vrijkomen tijdens een wandeling? Het is dus een win-win situatie als je een ochtendwandeling toevoegt aan je dagelijkse routine.

Spreek af met vrienden of familie. Veel mensen trekken zich terug als ze niet lekker in hun vel zitten. Maar op de lange termijn kan tijd doorbrengen met je dierbaren helpen om je beter te voelen. Kijk waar jij op zo’n moment behoefte aan hebt. Een avondje spelletjes doen of koken. En misschien is zo’n avondje voor jou ook wel een goed moment om te zeggen hoe je je voelt. 

Zorg voor een goede balans in hoe je je energie verdeelt. Probeer een balans te vinden tussen ‘energievreters’, ‘energiegevers’ en ‘bijkomertjes’. Energievreters zijn activiteiten die ‘moeten’ en energie kosten. In energiegevers moet je energie stoppen maar je krijgt er ook energie van terug. Voorbeelden hiervan zijn muziek maken, creatief bezig zijn of bewegen. Bijkomertjes zijn activiteiten waarbij je even achterover kunt leunen maar waar je geen extra energie van krijgt. Zoals series kijken, op social media actief zijn en gamen.

Kies een piekermoment. Het is goed om je gevoelens toe te staan en stil te staan bij wat je stress geeft. Maar het is niet fijn als het je de hele dag bezighoudt. Kies daarom een vast moment om over je zorgen na te denken. Probeer tijdens je piekermoment na te gaan of er een oplossing is voor de dingen waarover je piekert. Is dit het geval? Maak dan een plan hoe je het wil oplossen. En wie je hierbij eventueel kan helpen. Is er geen oplossing? Zoek dan een manier om te verdragen wat er speelt óf om het los te laten. Je kunt hierbij steun vragen aan je omgeving. Houd altijd in je achterhoofd: extra lang piekeren over dingen die je niet kunt oplossen leidt niet tot een oplossing maar vaak tot extra stress. Stop dus na een kwartier met piekeren en ga iets anders doen.

Deze tips zijn afkomstig van de campagne ‘Aan de praat’. Het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is deze campagne gestart omdat een kwart van de jongeren bij beginnende mentale klachten niet met iemand praat. Lang niet iedereen zegt dus hoe het écht met hen gaat. En dat is wel belangrijk om je beter te voelen en om de kans op psychische problemen in de toekomst te verkleinen.

Bron: https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2022/12/15/mentale-klachten-van-jongeren-moeten-bespreekbaar-worden-juist-in-de-donkere-wintermaanden